YAŞAYAN MİRAS VE KÜLTÜREL ETKİNLİKLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Yaylı Çalgılar

KEMENÇE

Kemençe yaylı bir çalgıdır. Yurdumuzda, özellikle Doğu Karadeniz Bölgesi’nde yaygın olduğu için “ Karadeniz Kemençesi” adıyla tanınır. Kemençenin gövdesi dut, erik, ardıç ve kelebek gibi sert, göğsü çam ve köknar gibi yumuşak ağaçlardan yapılır. Kemençenin boyu genellikle 60–65 cm dir. Yayın boyu ise yaklaşık olarak kemençe boyu kadardır. Kemençenin parçaları gövde, boyun, burgular, eşik teller, kuyruk ve yay olarak adlandırılmaktadır. Kemençenin üç teli vardır.

Türk halk çalgıları topluluklarında kemençe, genellikle tek çalgı olarak kullanılır. Kemençe, akort sesleri kemaneler ile birlikte uyumlu olarak paylaşabilir.

Kemençe solo çalgısı olarak kullanıldığı gibi, eşlik çalgısı olarak da kullanılabilir.

KABAK KEMANE

Kemane yaylı bir çalgıdır. Çeşitli Türk topluluklarının bilinen en eski çalgılarından birisidir. Yurdumuzda kabak, kabak kemane, rebab, ıklığ gibi adlar verilen bu çalgı bugün Anadolu’da çok yaygın olarak çalınmaktadır. Azerbaycan halk musikisinde kamança adıyla kullanılmaktadır.

Kemane su kabağı veya ağaçtan yapılmış gövde ile saptan oluşmaktadır. Gövdenin ön yüzüne deri gerilir. Eski zamanlarda bağırsaktan yapılmış teller kullanılırken günümüzde madenden yapılmış teller kullanılmaktadır. Kemane yayı, bir çubuk üzerine atkuyruğu kıllarının bağlanması ile yapılmaktadır.

Kabak kemane Türk halk çalgıları topluluğu içinde solo çalgı ve eşlik çalgısı olarak kullanılır.

TIRNAK KEMANE

Tahta kapaklı sazlarımızdandır. İcrasında, parmaklar ile tellerin üzerine direkt olarak basmayıp tırnaklarla tellerin yan tarafıntan ittirilir. Çalım tekniği açısından zor bir sazdır. Sazın teknesi genellikle kızıl ardıç denilen bir ağacın ortasından yapılmaktadır.